De cover van Trends van 13 september 2018 kopt “Burn-out. De epidemie van de 21ste eeuw”. In het kader van dit artikel werd ik geïnterviewd door Trends. Ik schuif er twee vaak onderbelichte thema’s naar voor:
– enerzijds het foute beeld dat burn-out en andere stressklachten zuiver psychisch zijn,
en
– anderzijds het feit dat ook topmanagers en zelfstandigen een burn-out krijgen.
Ik licht mijn passages integraal uit het artikel en becommentarieer ze verder:
Te veel basisspanning
Stressconsulent Raf Frateur, auteur van ‘Mijn lichaam zegt neen. Stressklachten en burn-out als uitdaging’, is tevreden dat de aanpak van De Block niet alleen inzet op psychische begeleiding, maar ook kijkt naar het lichaam. “Dit doorbreekt het foute beeld dat burn-out en andere stressklachten zuiver psychisch zijn,” zegt Frateur. “Mensen die rationeel sterk zijn, help je niet door alleen te praten. Je mag niet vergeten dat één van de frequente symptomen van een burn-out een verminderd concentratie-, analyse- en organisatievermogen is. Helder denken hoort er dan niet meer bij.
De ervaring van meer dan 25 jaar stressbegeleiding leert me dat naarmate mensen zich meer fysiek ontspannen, hun mentale veerkracht, zelfoplossend vermogen en vermogen om helder te denken met rasse schreden toenemen.
Frateur gebruikt de term ‘basisspanning’ om zijn cliënten, waaronder ook heel wat topmanagers (zie kader ‘Ook CEO’s krijgen een burn-out’), duidelijk te maken hoe hun lichaam reageert onder chronische overbelasting. “De basisspanning van ons lichaam en onze geest kan geleidelijk oplopen. Wanneer de druk toeneemt heb je een fase van ontspanning nodig. Als je lichaam die niet krijgt, loopt de basisspanning op. Als die spanning te hoog wordt, begint je lichaam te disfunctioneren.
Eens men zich terug beter kan ontspannen, terug contact kan maken met zijn basisrust en letterlijk terug in zijn kracht kan gaan staan, zie ik het blikveld van mensen terug opengaan. Ze relativeren makkelijker én zien vaak zelf oplossingen die ze daarvoor niet (meer) konden zien. Hun energie stroomt terug. Daardoor voeren ze die oplossingen ook uit. Ze delegeren bijvoorbeeld meer, grenzen zich beter af, gaan met hun raad van bestuur resp. hun directe chef praten. De ene blijft hetzelfde doen op een heel andere manier, een ander hakt harde knopen, neemt bijvoorbeeld afscheid van het bedrijf of ontslaat mensen die niet binnen de organisatie passen.
Nog een ander stuit op een onderliggende privé of professionele problematiek die we zogewenst grondig bespreken. Zo kan een werkomgeving bijvoorbeeld zeer fnuikend werken: Onder spanning staan, tegengewerkt worden, zich onmachtig voelen in bepaalde situaties, enthousiasme dat getorpedeerd wordt. Dit geeft bij de enen burn-out, bij de anderen agressie en explosief gedrag, bij nog anderen verslaving, enz. Het is erg goed dat men ook naar die werkomgeving kijkt.
Door de combinatie van fysieke behandeling en training met gesprek kan herstel snel aanvatten. Eens mensen terug op 70 à 80 % van hun energie zitten, zie ik vaak dat gefaseerde reïntegratie op het werk mogelijk is, mits de sfeer goed zit, de communicatie constructief is en het bedrijf bereid is om samen met de werknemer een gedegen reïntegratieplan op te stellen en aan de causaliteit van de professionele overbelasting te werken. Dat geldt voor alle niveau’s in de hiërarchie. Zelfs de assen van de sterkste kar kunnen breken als er teveel hooi opgelegd wordt.
Ook CEO’s krijgen een burn-out
Als zelfstandig stressconsulent begeleidt Raf Frateur ondermeer topmanagers met burn-out. “De media besteden vooral aandacht aan burn-out en stressklachten bij werknemers. Daardoor ontstaat wellicht de perceptie dat het alleen hen overkomt. Maar in mijn praktijk vertegenwoordigen CEO, COO’s, CFO’s, leden van de raad van bestuur, zaakvoerders van kmo’s, zelfstandigen en vrije beroepers alvast een belangrijk deel van mijn cliëntenbestand. In veel bedrijven is burn-out helaas nog een smet op het cv, in het bijzonder voor topfuncties. Het wordt gezien als een teken van zwakheid en niet van overbelasting. Mensen in topfuncties hebben misschien nog meer dan anderen een zelfbeeld van onkwetsbaarheid. Topmanagers en zelfstandigen hebben vaak heel veel rationele wilskracht en draagkracht, maar hun lichaam reageert uiteindelijk op dezelfde manier als werknemers op stress en overbevraging. De lichamelijke en mentale basisspanning loopt geleidelijk op. Ze negeren kleine symptomen van oververmoeidheid, tot een burn-out of andere stressklachten hen dwingen tot stilstaan.
Een CEO kan, net zoals een werknemer, het gevoel krijgen dat hij te veel gecontroleerd wordt, niet voldoende vertrouwen of waardering krijgt of zelfs wordt tegengewerkt, bijvoorbeeld door zijn relatie met de raad van bestuur of door te veel regels van de overheid.”
Lees het volledige artikel op http://trends.knack.be/economie/magazine/als-de-energie-op-is/article-normal-1196399.html
Meer info of een intakegesprek?
P.S. Dat burn-out de cover haalt van een toonaangevend tijdschrift geeft aan dat het thema overdonderend actueel is:
Het Riziv schat dat van de 373.000 Belgen die in 2017 langdurig ziek waren, 6 procent een burn-out had. Daarnaast zit meer dan een op tien Vlaamse werknemers en zelfstandigen in de gevarenzone. 280.000 (12.3%) van de Vlaamse werknemers en 40.000 (11.4%) van de zelfstandige ondernemers hebben immers last van acute psychische vermoeidheid, blijkt uit de jongste cijfers van de SERV, het overlegorgaan van de Vlaamse werknemers- en werkgeversorganisaties. De driejaarlijkse meting van de SERV over de periode 2014-2016 focuste op psychofysische uitputting, een centrale component om een burn-out te krijgen.